ಕರ್ನಾಟಕ ರತ್ನ, ರಾಷ್ಟ್ರನಾಯಕ ಶ್ರೀ ಸಿದ್ದವನಹಳ್ಳಿನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪನವರು..”

The gem of Karnataka, the national leader Mr. Siddavanahalli Nijalingappa.

ಕರ್ನಾಟಕ ರತ್ನ, ರಾಷ್ಟ್ರನಾಯಕ ಶ್ರೀ ಸಿದ್ದವನಹಳ್ಳಿ ನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪನವರು..” (೧೦ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೧೯೦೨ – ೦೮ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೦೦)

ಶ್ರೀ ಬಸವೇಶ್ವರ ಮತ್ತು ಶಿವಶರಣರ ನೀತಿ-ಸಾಧನೆಗಳನ್ನು ಅಭ್ಯಾಸಮಾಡಿ ತಮ್ಮ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡ ನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪನವರು, ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಳವಳಿಯ ಜೊತೆಗೆ ಕರ್ನಾಟಕ ಏಕೀಕರಣ ಚಳವಳಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿ, ಅದರ ಯಶಸ್ಸಿಗೆ ಶಕ್ತಿಮೀರಿ ದುಡಿದ ಎಸ್ ನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪನವರು, ಕರ್ನಾಟಕದ ಮೊದಲ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಹಾಗೂ ಇನ್ನಿತರ ರಾಜಕೀಯ ಹುದ್ದೆಗಳಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಗಳಿಸಿದವರು.

1902ರಲ್ಲಿ ಕೃಷಿ ಪ್ರಧಾನವಾದ ಬಡ ಕುಟುಂಬವೊಂದರಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ ನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪ, ತಮ್ಮ ಬದುಕಿನ ಕೊನೆಯ ದಿನಗಳವರೆಗೂ ಸ್ಪಂದಿಸಿದ್ದು ಜನಸಾಮಾನ್ಯರ ಕಷ್ಟ ಸುಖಗಳಿಗೆ.

ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ಗಾಂಧೀವಾದದ ದೀಕ್ಷೆ ಕೈಗೊಂಡು ಬದುಕಿನುದ್ದಕ್ಕೂ ಅದನ್ನು ಪಾಲಿಸಿಕೊಂಡು ಬಂದ ನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪನವರ ನಡೆ-ನುಡಿಗಳ ನಡುವೆ ಎಂದೂ ಅಂತರವಿರಲಿಲ್ಲ.

ನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪನವರು ತೆರಿಗೆದಾರರ ಹಣ ಅವರ ಅಭ್ಯುದಯಕ್ಕೆ ಹೊರತು, ಅವರೇ ಆರಿಸಿ ಕಳುಹಿಸಿದ ಜನಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳಿಗಲ್ಲ ಎಂಬ ನಿಲುವುವಿನಲ್ಲಿ ಅಚಲ ವಿಶ್ವಾಸವಿರಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಎರಡು ಬಾರಿ ಕರ್ನಾಟಕದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದ ನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪನವರು, ಸ್ವಂತಕ್ಕಾಗಿ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಬಳಸಲಿಲ್ಲ.

ಕರ್ನಾಟಕದ ಏಕೀಕರಣ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗಾಗಿ ದುಡಿದ ನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪನವರಿಗೆ 1999 ರಲ್ಲಿ ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರವು ‘ಕರ್ನಾಟಕ ರತ್ನ’ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಿದೆ.

ಎಸ್ ನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪ ನವರನ್ನು ನವಕರ್ನಾಟಕದ ನಿರ್ಮಾತೃ ಎಂದು ಕರ್ನಾಟಕದ ಜನತೆ ನೆನೆಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ.
ಕರ್ನಾಟಕದ ಏಕೀಕರಣ, ಕೃಷಿ ವಿಜ್ಞಾನಗಳ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ಮಸೂದೆಯನ್ನು (ಆಕ್ಟ್ ನಂ. 22) ಅಂಗೀಕರಿಸಿದರು. ಗಾಂಧಿ ಕೃಷಿ ವಿಜ್ಞಾನ ಕೇಂದ್ರ ಕ್ಯಾಂಪಸ್‌ಗೆ 1300 ಎಕರೆ ಮಂಜೂರು ಮಾಡಿದ್ದು, ಶರಾವತಿ ಜಲವಿದ್ಯುತ್ ಯೋಜನೆ, ಕೃಷ್ಣಾ ಮೇಲ್ಡಂಡೆ ಯೋಜನೆಗಳು ಹೀಗೆ ಹಲವಾರು ಯೋಜನೆಗಳು, ನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪನವರ ನೆನಪು ನಾಡಿನ ಜನಮನದಲ್ಲಿ ಹಚ್ಚ ಹಸಿರಾಗಿ ಇಡಬಲ್ಲವು.

ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರವು ಭಾಷಾವಾರು ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಕರ್ನಾಟಕದ ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುತ್ತದೆ. 60 ವರ್ಷಗಳ ಗಡಿ ವಿವಾದವು ರಾಜಕೀಯ ಕಾರಣಗಳಿಂದಾಗಿ ಎರಡೂ ರಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ಕಾಡುತ್ತಿದೆ .

ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ರಾಜ್ಯ ಮರುಸಂಘಟನೆ ಕಾಯಿದೆ, 1956 ರ ಕೆಲವು ನಿಬಂಧನೆಗಳನ್ನು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಶ್ನಿಸಿತ್ತು. ಈ ಕಾಯಿದೆಯು 1953 ರಲ್ಲಿ ನೇಮಕಗೊಂಡ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಫಜಲ್ ಅಲಿ ಆಯೋಗದ ಸಂಶೋಧನೆಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ತನ್ನ ವರದಿಯನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಿತು.

ಕರ್ನಾಟಕ-ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಗಡಿ ವಿವಾದ ಏನು ಎಂಬುದರ ಬಗ್ಗೆ
ಕರ್ನಾಟಕ ಏಕೀಕರಣ, ಎಸ್ ನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪ vs ನೆಹರು
ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಪೂರ್ವ ಮತ್ತು ನಂತರದ ಇತಿಹಾಸದ ಪುಟಗಳನ್ನು ಬ್ರೌಸ್ ಮಾಡಿದರೆ, ರಾಜ್ಯಗಳ ಮರುಸಂಘಟನೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಹಂತವನ್ನು ಗಮನಿಸಬಹುದು. ಕರ್ನಾಟಕದ ಪ್ರಶ್ನೆ ಬಂದಾಗ ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧೀಜಿಯವರು 1938ರಲ್ಲಿ ಏಕೀಕರಣ ಅನಿವಾರ್ಯ ಎಂದು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದ್ದರು.

1946ರಲ್ಲಿ ಬಾಂಬೆಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಏಕೀಕರಣ ಪರಿಷತ್ತಿನ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದ ಸರ್ದಾರ್ ವಲ್ಲಭಭಾಯಿ ಪಟೇಲ್ ಅವರು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಾ ನಂತರ ರಚನೆಯಾಗಲಿರುವ ಹೊಸ ಸರ್ಕಾರದ ಒಕ್ಕೂಟ ರಚನೆಯಲ್ಲಿ ಭಾಷಾವಾರು ರಾಜ್ಯಗಳ ರಚನೆಗೆ ಒಲವು ತೋರಿದರು.

ಕರ್ನಾಟಕ ಏಕೀಕರಣಕ್ಕಾಗಿ ವಾದ ಮಂಡಿಸಿದ ನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪ ಅವರು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನ ಧೀಮಂತ ನಾಯಕರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾದ ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರೂ ಅವರನ್ನು ವಿರೋಧಿಸುವ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಲೆಕ್ಕಿಸದೆ ಹೋರಾಟ ನಡೆಸಿದರು.

ಮರುಸಂಘಟನೆಯ ಒತ್ತಡಕ್ಕೆ ಮಣಿದ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವು 1948ರಲ್ಲಿ ಭಾಷಾವಾರು ರಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ಸಂಘಟಿಸುವ ಕಾರ್ಯಸಾಧ್ಯತೆಯ ಕುರಿತು ತನಿಖೆ ನಡೆಸಲು ಎಸ್.ಕೆ.ಧರ್ ಅವರ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಯಲ್ಲಿ ಆಯೋಗವನ್ನು ರಚಿಸಿತು.

ಕರ್ನಾಟಕ ಏಕೀಕರಣಕ್ಕೆ ಸಿದ್ಧವಾಗಿಲ್ಲ ಎಂದು ಧರ್ ಆಯೋಗ ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿದೆ. ಇದು ಕರ್ನಾಟಕದ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ಸಿಗರಲ್ಲಿ ಬಹಳಷ್ಟು ಅಸಮಾಧಾನಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದ ಎಸ್.ಎನ್.

ಸಮಸ್ಯೆಯ ಗಂಭೀರತೆಯನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಂಡ ಕೇಂದ್ರವು ಅಂದಿನ ಪ್ರಧಾನಿ ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು, ಕೇಂದ್ರ ಗೃಹ ಸಚಿವ ಸರ್ದಾರ್ ವಲ್ಲಭಭಾಯಿ ಪಟೇಲ್ ಮತ್ತು ಪಟ್ಟಾಭಿ ಸೀತಾರಾಮಯ್ಯ ಅವರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಮತ್ತೊಂದು ತ್ರಿಸದಸ್ಯ ಸಮಿತಿಯನ್ನು ರಚಿಸಿತು. ದುರದೃಷ್ಟವಶಾತ್, ಮೂವರು ಸದಸ್ಯರ ಸಮಿತಿಯು ಧರ್ ಆಯೋಗದ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ಪುನರುಚ್ಚರಿಸಿತು ಮತ್ತು ಎತ್ತಿಹಿಡಿಯಿತು. ನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪನವರಿಗೆ ಇದೊಂದು ರೀತಿಯ ‘ಬೆಂಕಿ ಪರೀಕ್ಷೆ’ಯಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸಿತ್ತು.

1951ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಮೊದಲ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಕರ್ನಾಟಕ ಏಕೀಕರಣವನ್ನು ತನ್ನ ಅಜೆಂಡಾವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಬಂದಿತು. ನೆಹರೂ ಅವರ ಮಾತು ಕೇಳುವ ಮನಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿಲ್ಲದ ಕಾರಣ ನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪ ಅವರು ಸರ್ದಾರ್ ಪಟೇಲರಿಗೆ ಸಮಸ್ಯೆಯ ಗಂಭೀರತೆಯನ್ನು ತಿಳಿಸಿದರು.

ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಫಜಲ್ ಅಲಿ ನೇತೃತ್ವದ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ರಚಿಸಿರುವ ರಾಜ್ಯಗಳ ಮರುಸಂಘಟನೆ ಆಯೋಗವು ಕರ್ನಾಟಕವನ್ನು ಏಕೀಕರಣಗೊಳಿಸುವ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ನಿರ್ಣಯಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು.

ಕರ್ನಾಟಕದ ಏಕೀಕರಣ: 1955 ರಲ್ಲಿ ಫಜಲ್ ಆಯೋಗವು ಅಂದಿನ ಬಾಂಬೆ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ (ಈಗಿನ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ) ಕನ್ನಡ ಮಾತನಾಡುವ ನಾಲ್ಕು ಜಿಲ್ಲೆಗಳನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕಕ್ಕೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲು ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಿತು.
ಫಜಲ್ ಆಯೋಗದ ವರದಿ: ಕರ್ನಾಟಕಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಶಿಫಾರಸುಗಳ ಒಂದು ಭಾಗ
ಆಯೋಗವು ಸಲ್ಲಿಸಿದ ವರದಿಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ, ನಾಲ್ಕು ನೆರೆಯ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಹರಡಿರುವ ಕನ್ನಡ ಮಾತನಾಡುವ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು 1 ನವೆಂಬರ್ 1956 ರಂದು ಮೈಸೂರು ರಾಜ್ಯ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು.

ನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪನವರ ಜೊತೆಗಿನ ಒಡನಾಟದಿಂದಾಗಿ ಅಂದಿನ ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ರಾಜೇಂದ್ರ ಪ್ರಸಾದ್ ಅವರೇ ಬೆಂಗಳೂರಿಗೆ ಬಂದು ಹೊಸ ಏಕೀಕೃತ ಕನ್ನಡ ರಾಜ್ಯ ರಚನೆಯ ಘೋಷಣೆ ಮಾಡಿದರು. ನಂತರ 1973 ರಲ್ಲಿ ದೇವರಾಜ್ ಅರಸರ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕ ಎಂದು ಮರುನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು.

ಎಸ್ ನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪ ಅವರ ಫೋನ್ ಬಿಲ್ ಮತ್ತು ಪಿಂಚಣಿ ಬಾಕಿ ಇದೆ
ಕರ್ನಾಟಕದ ಮಾಜಿ ಮಹಾನಿರ್ದೇಶಕರು ಮತ್ತು ಪೊಲೀಸ್ ಮಹಾನಿರೀಕ್ಷಕರಾದ ಶಂಕರ್ ಬಿದರಿಯವರು ತಮ್ಮ ಆತ್ಮಚರಿತ್ರೆ ಸತ್ಯಮೇವ ಜಯತೆಯಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಿದ ಘಟನೆಯು ಎಸ್‌ಎನ್ ಅವರ ಸರಳ ಜೀವನಶೈಲಿಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ.

ಕರ್ನಾಟಕದ ರಾಜಕೀಯ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಹುದ್ದೆಗೆ ಏರಿದ ಮೊದಲ ಕಾಂಗ್ರೆಸೇತರ ರಾಜಕಾರಣಿ ರಾಮಕೃಷ್ಣ ಹೆಗಡೆ, ಎರಡನೇ ಬಾರಿ ಸಿಎಂ ಆಗಿ ಅಧಿಕಾರ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಾಗಿ ವಿದೇಶಕ್ಕೆ ತೆರಳಿದ್ದರು. ಅವರು ತಮ್ಮ ರಾಜಕೀಯ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಕ, ಮಾರ್ಗದರ್ಶಕ ಮತ್ತು ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ ಎಸ್ಎನ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಮಾತನಾಡಲು ಬಯಸಿದ್ದರು.

ಹೆಗ್ಗಡೆಯವರು ನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪ ಅವರಿಗೆ ಕರೆ ಮಾಡಿದಾಗ, ಕಡೆಯಿಂದ ಬಂದ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ “ಈ ನಂಬರ್ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿಲ್ಲ”.

ಹಲವಾರು ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದ ನಂತರ, ಹೆಗ್ಗಡೆಯವರು ತಮ್ಮ ಗುರುಗಳ ಸ್ಥಿರ ದೂರವಾಣಿ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಏನು ತಪ್ಪಾಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲು ತಮ್ಮ ಆಪ್ತ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ರಾಮಪ್ಪ ಅವರಿಗೆ ಸೂಚಿಸಿದರು. ರಾಮಪ್ಪ ಅವರು ಚಿತ್ರದುರ್ಗದ ಅಂದಿನ ಪೊಲೀಸ್ ವರಿಷ್ಠಾಧಿಕಾರಿ ಶಂಕರ್ ಬಿದರಿ ಅವರನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸಿದರು. ಕುತೂಹಲಕಾರಿಯಾಗಿ, ಶಂಕರ್ ಬಿದರಿ ಅವರು ಭಾರತೀಯ ಪೊಲೀಸ್ ಸೇವೆಗೆ ಸೇರುವ ಮೊದಲು ದೂರಸಂಪರ್ಕ ಇಲಾಖೆಯಲ್ಲಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು.

ಹಣ ಪಾವತಿ ಮಾಡದ ಕಾರಣ ಮಾಜಿ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯ ದೂರವಾಣಿ ಸಂಪರ್ಕ ಕಡಿತಗೊಂಡಿರುವುದನ್ನು ಬಿದರಿ ಗ್ರಹಿಸಿದರು. ಆಗ ಬಾಕಿ ಬಿಲ್ ₹40 ಇತ್ತು. ₹ 65 (ಮರು ಸಂಪರ್ಕ ಶುಲ್ಕ ₹ 25 ಸೇರಿದಂತೆ) ಪಾವತಿಸಿ ಅವರು ಫೋನ್ ಮರುಸಂಪರ್ಕ ಪಡೆದರು.

ಅವರ ಫೋನ್ ರಿಂಗಣಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದಾಗ, ನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪ ಅವರು ಆಶ್ಚರ್ಯಚಕಿತರಾದರು, ಅವರ ಫೋನ್ ಪಾವತಿಸದ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಸಂಪರ್ಕ ಕಡಿತಗೊಂಡಿದೆ ಎಂದು ತಿಳಿದಿದ್ದರು. ವಿಚಾರಿಸಿದಾಗ ಚಿತ್ರದುರ್ಗದ ಎಸ್ಪಿಯವರೇ ಬಿಲ್ ಪಾವತಿಸಿ ಫೋನ್ ಕನೆಕ್ಟ್ ಮಾಡಿರುವುದು ಗೊತ್ತಾಗಿದೆ. ಬಿದರಿ ಅವರನ್ನು ಅವರ ಮನೆಗೆ ಕರೆದು ಅವರಿಗೆ ಇಷ್ಟವಾದ ಫಿಲ್ಟರ್ ಕಾಫಿ ಬಡಿಸಿ ಮುಂದಿನ ತಿಂಗಳ ಮೊದಲ ವಾರದಲ್ಲಿ ತಪ್ಪದೇ ಬರುವಂತೆ ಮನವಿ ಮಾಡಿದರು.

ಏಕೆಂದರೆ ಎರಡು ಬಾರಿ ಕರ್ನಾಟಕದ ಸಿಎಂ ಆಗಿದ್ದವರಿಗೆ ಟೆಲಿಫೋನ್ ಬಿಲ್ ಕಟ್ಟಲು ಹಣವಿಲ್ಲದೇ ಬಿದರಿಗೆ ಹಣ ಹಿಂತಿರುಗಿಸಲು ಮಾಸಿಕ ಪಿಂಚಣಿಗಾಗಿ ಕಾಯಬೇಕಾಯಿತು. ಬಿದರಿ ಅವರು ಎರಡನೇ ಬಾರಿಗೆ ನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪ ಅವರ ಮನೆಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದಾಗ ಮಾಜಿ ಸಿಎಂ ₹65 ನೀಡಿ ಹರಕೆ ತೀರಿಸಿದರು.

ಸರ್ಕಾರಿ ಉಚಿತ ವಸತಿ ಸೌಕರ್ಯವನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಲಾಗಿದೆ
ಇಂದಿನ ಪೀಳಿಗೆಯ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳು ತಮ್ಮ ಅಧಿಕಾರಾವಧಿಯ ಅವಧಿ ಮುಗಿದ ನಂತರವೂ ತಮ್ಮ ಅಧಿಕೃತ ನಿವಾಸವನ್ನು ಖಾಲಿ ಮಾಡಲು ನಿರಾಕರಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿದ ನಂತರವೂ ಎಲ್ಲಾ ಅಧಿಕೃತ ಪ್ರಯೋಜನಗಳನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.

ಆದರೆ SN – ಗಾಂಧೀವಾದಿ, ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರ, ಯುನೈಟೆಡ್ ಮೈಸೂರು ರಾಜ್ಯದ ಮೊದಲ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಮತ್ತು 1969 ರಲ್ಲಿ ಅದರ ಯುಗ ವಿಭಜನೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಮತ್ತು ಭಿನ್ನತೆ ಹೊಂದಿರುವ ರಾಜಕಾರಣಿ – ಉಚಿತ ಸರ್ಕಾರಿ ವಸತಿ ಪ್ರಸ್ತಾಪವನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. 1989 ರಲ್ಲಿ ಅವರ ಪತ್ನಿ ನಿಧನರಾದ ನಂತರ ಬೆಂಗಳೂರು ಅವರು ಚಿತ್ರದುರ್ಗದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ಮನೆಗೆ ತೆರಳಿದರು, ಅವರು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುವ ವಕೀಲರಾಗಿ ತಮ್ಮ ಸಂಪಾದನೆಯಿಂದ 1932 ರಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದರು.

ಕರ್ನಾಟಕದ ಮಾಜಿ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ರಾಮಕೃಷ್ಣ ಹೆಗಡೆಯವರು ಒಮ್ಮೆ ನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪ ಅವರನ್ನು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದ ಆದರ್ಶ ಮತ್ತು ಉತ್ಸಾಹದಿಂದ ತುಂಬಿದ ಯುಗದ ನಾಯಕ ಎಂದು ಬಣ್ಣಿಸಿದರು ಮತ್ತು ದಾರ್ಶನಿಕರ ನಕ್ಷತ್ರಪುಂಜವು ಭಾರತದ ಭವಿಷ್ಯವನ್ನು ರೂಪಿಸಿತು. SN ಅವರ ಜೀವನವು ಇಪ್ಪತ್ತನೇ ಶತಮಾನದ ಕೊನೆಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಿಸಿತು, ಇದಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ, ಸ್ವ-ಕೇಂದ್ರಿತತೆಯು ರಾಜಕೀಯ ಕೇಂದ್ರ ಹಂತವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿತು.

ಒಂದು ಡಜನ್ ಕಪ್ ಮತ್ತು ಒಂದು ತಟ್ಟೆಯ ಕಥೆ :
90 ರ ದಶಕದ ಉತ್ತರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಈ ಬರಹಗಾರರೊಂದಿಗೆ ಸಂಭಾಷಣೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪ ಅವರು ತಮ್ಮ ಜೀವನದ ಸಂಜೆ ಚಿತ್ರದುರ್ಗದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ವಿನಮ್ರ ಜೀವನವನ್ನು ವಿವರಿಸುವ ಘಟನೆಯನ್ನು ವಿವರಿಸಿದರು.

ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಸಮಿತಿ (ಎಐಸಿಸಿ) ಅಧ್ಯಕ್ಷೆ ಸೋನಿಯಾ ಗಾಂಧಿ ಅವರು ನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪ ಅವರನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡಲು ಆಸಕ್ತಿ ತೋರಿಸಿದರು. ಪ್ರೋಟೋಕಾಲ್ ಅನ್ನು ಅನುಸರಿಸಲು, ಭದ್ರತಾ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಕೇವಲ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ತೆರವಿಗೆ ಅವರ ಮನೆಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದರು.

ನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪ ಅವರು ಭದ್ರತಾ ಸಿಬ್ಬಂದಿಗೆ “ಸೋನಿಯಾ ಗಾಂಧಿಯವರೊಂದಿಗೆ ಕೇವಲ 11 ಸದಸ್ಯರು ಮಾತ್ರ ಬರಬಹುದು, ಏಕೆಂದರೆ ನನ್ನ ಬಳಿ ಕೇವಲ ಒಂದು ಡಜನ್ ಕಪ್ ಮತ್ತು ಸಾಸರ್‌ಗಳಿವೆ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನದನ್ನು ಖರೀದಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ” ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. ಸೋನಿಯಾ ಗಾಂಧಿ ಅವರು ಹಾಕಿದ ಪೂರ್ವ ಷರತ್ತನ್ನು ಗೌರವಿಸಿ ಗೌರವಿಸಿದರು.

1959ರಲ್ಲಿ ಇಂಡಿಯನ್ ಆಯಿಲ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಮಾಸಿಕ ₹10,000 ವೇತನ ಮತ್ತು ಭತ್ಯೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದ್ದನ್ನು ಮಾಜಿ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಎಸ್ ನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪ ಅವರ ಜನ್ಮಶತಮಾನೋತ್ಸವದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಎಸ್‌ಎನ್‌ ಅವರ ಡೈರಿ ಹೊರತಂದಿದೆ. ಅವರು ಕೇವಲ ಒಂದು ರೂಪಾಯಿಯ ಟೋಕನ್ ಸಂಬಳಕ್ಕೆ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡಿದರು.

“ಅವರು ಸ್ವಂತ ಕಾರನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಅವರನ್ನು ತಿಳಿದಿರುವ ಜನರು ಯಾವಾಗಲೂ ಅವರ ಸಹಾಯಕ್ಕೆ ಧಾವಿಸುತ್ತಾರೆ. ನಾನು ಅವರನ್ನು ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಆಹ್ವಾನಿಸಿದಾಗಲೆಲ್ಲಾ ಅವರು ಟ್ಯಾಕ್ಸಿ ಸೇವೆಯನ್ನು ವಿನಮ್ರವಾಗಿ ಕೇಳುತ್ತಿದ್ದರು, ”ಎಂದು ಕನ್ನಡ ಲೇಖಕ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯಕರ್ತ ರಾ.ನಂ ಸ್ಮರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಚಂದ್ರಶೇಖರ್ ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಪ್ರಥಮ . ನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪನವರ ಜೀವನಶೈಲಿ ಹೀಗಿತ್ತು. ಆ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ, ಅವರು ನಿಜವಾದ ಸಮಾಜವಾದಿಯಾಗಿದ್ದರು.

‘ನನ್ನನ್ನು ಭಾರತ ರತ್ನಕ್ಕೆ ಪರಿಗಣಿಸಬೇಡಿ’
ಸರ್ದಾರ್ ವಲ್ಲಭಭಾಯಿ ಪಟೇಲ್ ಟ್ರಸ್ಟ್‌ನ ಪ್ರಧಾನ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಡಾ ಚೋಪ್ರಾ ಅವರು 1997 ರಲ್ಲಿ ಅಂದಿನ ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಕೆಆರ್ ನಾರಾಯಣನ್ ಅವರಿಗೆ ಪತ್ರ ಬರೆದು ನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪ ಅವರ ಹೆಸರನ್ನು ಭಾರತ ರತ್ನಕ್ಕೆ – ಭಾರತ ಗಣರಾಜ್ಯದ ಅತ್ಯುನ್ನತ ನಾಗರಿಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗೆ ಪರಿಗಣಿಸುವಂತೆ ವಿನಂತಿಸಿದರು.

ಇದರ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿದ ನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪ ಅವರು ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ನಾರಾಯಣನ್ ಅವರಿಗೆ ವಿವರವಾದ ಪತ್ರವನ್ನು ಬರೆದರು, ಭಾರತ ರತ್ನಕ್ಕೆ ತಮ್ಮ ಹೆಸರನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸದಂತೆ ಮನವಿ ಮಾಡಿದರು.

ಮಾಜಿ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯವರ ವಿನಯಶೀಲತೆಗೆ ಆಶ್ಚರ್ಯ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ ಕೆ.ಆರ್.ನಾರಾಯಣನ್ ಅವರು ತಮ್ಮ ಪತ್ರದಲ್ಲಿ “ದೇಶದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಮಾನವೀಯ ಮೌಲ್ಯಗಳು ಇನ್ನೂ ಅಸ್ಥಿರವಾಗಿದ್ದು, ನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪ ಅವರಂತಹ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವಗಳಿಂದಾಗಿ” ಎಂದು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಮೂರು ಪತ್ರಗಳು ನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪ ಟ್ರಸ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಈಗಲೂ ಲಭ್ಯವಿದೆ.

ರಾಮಕೃಷ್ಣ ಹೆಗಡೆ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಜನತಾ ಪಕ್ಷದ ನೇತೃತ್ವದ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಿದಾಗ, ನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪ ಅವರು ಆ ಪಕ್ಷದೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಆದರೆ ಜನತಾಪಕ್ಷದ ನಾಯಕರೂ ನೈತಿಕವಾಗಿ ಭ್ರಷ್ಟರು ಎಂಬುದನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಂಡ ನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪ ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿದರು. ಪಕ್ಷದಲ್ಲಿ ಕೋಮುವಾದ ಮತ್ತು ಜಾತೀಯತೆ ತಾಂಡವವಾಡುತ್ತಿರುವಾಗ ಜನತಾ ಪರ ಮತ ಚಲಾಯಿಸುವಂತೆ ನಾನು ಹೇಗೆ ಹೇಳಲಿ ಎಂದು ಎಸ್‌ಎನ್‌ ಹೆಗಡೆ ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದರು.

ಎಸ್ ನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಟ್ರಸ್ಟ್‌ನ 820 ಪುಟಗಳ ಸಂಪುಟವಾದ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜಕೀಯ ಚಿಂತನೆ ಎಸ್ ನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪ ಜನ್ಮ ಶತಮಾನೋತ್ಸವ ಸಂಸ್ಮರಣೆ ಮೂಲಕ ಅವರ ಪಾರದರ್ಶಕತೆ, ನಮ್ರತೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯನ್ನು ತೋರಿಸುವ ಈ ರೀತಿಯ ಹಲವಾರು ಘಟನೆಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ – ಇವೆಲ್ಲವೂ ಅವರನ್ನು ಅಸಾಧಾರಣ ನಾಯಕರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿದೆ.

ಎಸ್ ಎನ್ ಅವರ ರಾಜಕೀಯ ಜೀವನದ ಏರಿಳಿತಗಳು

ಎಸ್.ಎನ್ ಅವರು ಕೇವಲ ಐದು ವರ್ಷದವರಾಗಿದ್ದಾಗ ತಂದೆಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡರು ಮತ್ತು ಚಿತ್ರದುರ್ಗ, ಬೆಂಗಳೂರು ಮತ್ತು ಪುಣೆಯಲ್ಲಿ ಓದಿದರು.

ಅನ್ನಿ ಬೆಸೆಂಟ್ ಅವರ ಬರಹಗಳು ಅವರನ್ನು ರಾಜಕೀಯಕ್ಕೆ ಸೇರಲು ಪ್ರೇರೇಪಿಸಿತು. ಎಸ್.ಎನ್ ಅವರು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದರು ಮತ್ತು 1930 ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಅಂದಿನ ಮೈಸೂರು ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಅವರು ಜೈಲು ಪಾಲಾದರು ಮತ್ತು ಕಾನೂನು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುವ ಪರವಾನಗಿಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡರು.

ನಂತರ ಅವರು ಕ್ವಿಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಚಳವಳಿಯಲ್ಲಿ ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿಯವರ ಕಟ್ಟಾ ಅನುಯಾಯಿಯಾದರು. ಭಾರತ ಸ್ವತಂತ್ರವಾದಾಗ, ನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪ ಸಂವಿಧಾನ ರಚನಾ ಸಭೆಯ ಸದಸ್ಯರಾದರು ಮತ್ತು ನಂತರ ಸಂಸದರಾದರು.

1956 ರಲ್ಲಿ ಏಕೀಕೃತ ಕನ್ನಡ ರಾಜ್ಯ ರಚನೆಯಾದಾಗ, ಅವರು ಅದರ ಮೊದಲ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾದರು. ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ, ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನೊಳಗಿನ ಆಂತರಿಕ ವಿವಾದದಿಂದಾಗಿ ಮತ್ತು ಏಕೀಕರಣದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪಕ್ಷದ ವರಿಷ್ಠ ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ಅವರನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಅವರನ್ನು ಬಿಡಿ ಜಟ್ಟಿಯಿಂದ ಬದಲಾಯಿಸಲಾಯಿತು.

ಅವಿಭಜಿತ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷ
1966 ರಲ್ಲಿ, ಕರ್ನಾಟಕ ಮತ್ತು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಗಳಾಗಿದ್ದ ಎಸ್ ನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪ ಮತ್ತು ವಸಂತರಾವ್ ನಾಯ್ಕ್ ಅವರ ಒಪ್ಪಿಗೆಯೊಂದಿಗೆ, ಅಂದಿನ ಪ್ರಧಾನಿ ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿ ಅವರು ಅಂತರಾಜ್ಯ ಗಡಿ ವಿವಾದವನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಲು ಮಾಜಿ ಮುಖ್ಯ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಮೆಹರ್ ಚಂದ್ ಮಹಾಜನ್ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ಎರಡನೇ ಆಯೋಗವನ್ನು ರಚಿಸಿದರು.
1966 ರಲ್ಲಿ, ಕರ್ನಾಟಕ ಮತ್ತು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಗಳಾಗಿದ್ದ ಎಸ್ ನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪ (ಎಲ್) ಮತ್ತು ವಸಂತರಾವ್ ನಾಯಕ್ ಅವರ ಒಪ್ಪಿಗೆಯೊಂದಿಗೆ, ಅಂದಿನ ಪ್ರಧಾನಿ ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿ ಅವರು ಕರ್ನಾಟಕ-ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಗಡಿ ವಿವಾದವನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಲು ಮಾಜಿ ಮುಖ್ಯ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಮೆಹರ್ ಚಂದ್ ಮಹಾಜನ್ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ಎರಡನೇ ಆಯೋಗವನ್ನು ರಚಿಸಿದರು.
ನಂತರ ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿಯವರು ನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪ ಅವರನ್ನು ದೆಹಲಿಗೆ ಆಹ್ವಾನಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಅವರನ್ನು ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿದರು.

ಆದರೆ ನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪ ಅವರು ಈ ಪ್ರಸ್ತಾಪವನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ವಿಷಾದಿಸಿದರು. ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದ ಅವರ ಅವಧಿ ಬಿರುಗಾಳಿಯಿಂದ ಕೂಡಿತ್ತು. ಮೊದಲು ಸೌಹಾರ್ದಯುತವಾಗಿದ್ದ ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿಯೊಂದಿಗಿನ ಸಂಬಂಧವು ನಂತರ ವಿರೋಧಾಭಾಸಕ್ಕೆ ತಿರುಗಿತು.

1969 ರ ಮಹಾ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ವಿಭಜನೆಯಲ್ಲಿ, ನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪ ಅವರು ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ (ಮೂಲ) ಅನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಅದರ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದರು. 1971 ರ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ, ಇಂದಿರಾ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನ 352 ಸ್ಥಾನಗಳಿಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ INC(O) ಕೇವಲ 16 ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಮೂಲಕ ಶೋಚನೀಯವಾಗಿ ಸೋತಿತು.

ಆಧುನಿಕ ಕರ್ನಾಟಕದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಿ

ನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪ ಅವರು ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಬೆಂಗಳೂರಿಗೆ ಕಾವೇರಿ ನದಿ ನೀರು ಹರಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಶರಾವತಿ ಜಲವಿದ್ಯುತ್ ಯೋಜನೆ ಪೂರ್ಣಗೊಂಡಿತು.

ಆರು ನೀರಾವರಿ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ವೃದ್ಧಾಪ್ಯ ಪಿಂಚಣಿ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಲಾಯಿತು. ನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪ ಅವರು ತಮ್ಮ ಕೊನೆಯ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಸಿಎಂ ಆಗಿದ್ದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಜನತೆಗೆ ಏನು ಮಾಡಿದ್ದೇನೆ ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ತೃಪ್ತಿ ಕಾಣುತ್ತಿದ್ದರು.

ನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪ ಅವರನ್ನು ಆಧುನಿಕ ಕರ್ನಾಟಕದ ಶಿಲ್ಪಿ ಎನ್ನಬಹುದು. ಕೃಷಿ, ನೀರಾವರಿ ಮತ್ತು ಕೈಗಾರಿಕಾ ಮತ್ತು ಸಾರಿಗೆ ಯೋಜನೆಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗಾಗಿ ರಾಜ್ಯವು ಅವರಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಋಣಿಯಾಗಿದೆ.

1959 ರಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಸಾವಿರಾರು ಟಿಬೆಟಿಯನ್ ನಿರಾಶ್ರಿತರಿಗೆ ಆಶ್ರಯ ನೀಡಿದ್ದು ನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪನ ಮತ್ತೊಂದು ಹೆಗ್ಗುರುತಾಗಿದೆ. ಕರ್ನಾಟಕವು ಇಂದು ಕೆಲವು ದೊಡ್ಡ ಟಿಬೆಟಿಯನ್ ವಸಾಹತುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ – ಬೈಲಕುಪ್ಪೆ, ಮುಂಡಗೋಡು, ಕೊಳ್ಳೇಗಾಲ ಮತ್ತು ಗುರುಪುರ.